در باب ؛ کرامات، اولیاء الله و اعمال خارق العاده
- شناسه خبر: 26195
- تاریخ و زمان ارسال: ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۹ ساعت ۰۲:۴۲
- نویسنده: تحریریه بقاع خبر
به گزارش بقاع خبر: برخی بندگان خداوند به دین او توسل جسته و خود را برای او خالص و از بدی گریزانند . خداوند آنها را دوست دارد و منزلت و مقامشان را بالا میبرد و درخواست و نیازشان را اجابت و به وسیلۀ آنان اموری خارقالعاده انجام میدهد که بیانگر و آشکار کنندۀ حقانیت دین ایشان و درستی اقوال وعادات آنهاست. در این مجال مروری خواهیم داشت با برخی از این مفاهیم و پاسخی بر یک شبهه .
کرامات : جمع کرامت است به معنی تکریم و گرامی داشتن، و اصطلاحاً عبارت است از وقوع امری خارقالعاده از فردی صالح که دَعْوِی نبوت نمیکند .
اولیاء : جمع ولیّ است . ولی یعنی خداشناس ، آنکه با اجتناب از نواهی و پرهیز از سرگرم شدنِ به لذّات و شهوات، بر انجام طاعات و عبادات مراقبت می کند .
خارقالعاده : خَرْق و نَقْضِ عادت است. یعنی بر خلاف قوانین طبیعی و قانون علّت و معلول که در جهان ما جاری است، کاری انجام گیرد .
شرح اجمالی : مسلماً خداوند بندگانی دارد که به دین او توسل جستهاند و اعمال خود را برای او خالص نموده و از خطای خود توبه کردهاند و عمل خیر انجام میدهند و از بدی گریزانند، پس خداوند آنها را دوست دارد و منزلت و مقامشان را بالا میبرد و درخواست و نیازشان را اجابت میکند و در دنیا و آخرت با پاداش نیک آنان را عزیز و گرامی میدارد لذا امداد خود را شامل حالشان میکند و به وسیلۀ آنان اموری خارقالعاده انجام میدهد که بیانگر و آشکار کنندۀ حقانیت دین ایشان و درستی اقوال و عادات آنهاست. پس خداوند دینش را به واسطۀ آنها حمایت و تأیید می کند و به برکت اخلاق و نور هدایتشان، ایمان را در دل مردم ثابت و تقویت میکند .
برترین مقامِ کرامت ، پایداری و مداومت بر انجام عمل صالح است، زیرا عادت نَفْس این است که شخص را منحرف کند و او را از عمل خیر بیزار و ملول نماید: « إِنَّ النَّفْسَ لأَمَّارَهٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ مَا رَحِمَ رَبِّیَ»( یوسف/ آیه ۵۳). یعنی : «به راستی که نفس بسیار اَمر به بدی میکند مگر آنکه پروردگارم به او رحم کند ». پس تسلط بر امیال و مهار افسار آن با مداومت در عمل صالح برترین کرامتی است که خداوند به بندهاش عطا می کند .
امور خارق العاده به چهار نوع تقسیم میشوند
۱- معجزه : امری است خارقالعاده که به وسیلۀ کسی که ادعای نبوت میکند قبل از پایان رسالتش انجام میگیرد ، معجزه مختصّ انبیاء است.
۲- کرامت : امری است خارقالعاده که به وسیلۀ فردی صالح که ادّعای نبوت نمیکند انجام میگیرد و این نوع، مختصّ عارفان و اولیاء خداست .
۳- استدراج : امری است خارق العاده که به وسیلۀ کسی که نه ایمان دارد و نه عمل صالح انجام میدهد واقع می شود و گاهی جنبۀ اهانت دارد مانند آنچه که برای مُسیلمۀ کذاب رخ داد، هنگامی که مردی یک چشم به نزد او آمد تا چشمش بینا شود (زیرا رسول خدا (ص) قبلاً مردی نابینا را شفا داده بود) ، وقتی که مسیلمه دستش را به سوی چشم مرد دراز کرد آن چشم دیگرش هم کور شد . و یا وقتی که به سر چاه شوری آمد و خواست آن را شیرین کند، در آن آبِ دهان انداخت و آب چاه پایین رفت. کمکهائی که خداوند با دادن مال و سلامتی و نعمتهای دنیوی به کافران میکند هم استدراج است. خداوند متعال میفرماید : « سَنَسْتدرِجُهُم مِنْ حَیْثُ لایعلمونَ ( اعراف / ۱۸۲) « آنها را کم کم گرفتار(و دچار عذاب خود) می سازیم از راهی و به گونهای که نمی دانند ».
۴- مَعُونَت (یاری و مساعدت): هر گاه امری غیر عادی به وسیلۀ فردی عوام از مسلمانان به صورت عادی انجام گیرد، آن را معونت گویند. مانند شخصی بی سواد که بدون تمرین و آموزش، قرآن را به طور صحیح از حفظ بخواند .
پاسخ به یک شبهه
وهابیها مدعی اند که اعتقاد به کرامات و قدرت فوق طبیعی برای غیر خداوند شرک است.
پاسخ شبهه
کرامات اولیا و هم چنین قدرتهای غیر خداوند را می توان دو گونه تحلیل و بررسی نمود، الف: اگر کرامات انبیاء و اولیای الهی و هم چنین قدرت بشری چه طبیعی و چه غیر طبیعی را در طول قدرت خداوند متعال و برخاسته از سوی خداوند بدانیم، یعنی معتقد باشیم که همه چیز از خداوند است و هیچ چیز بدون اراده او تحقق نمی یابد، این نگاه نه تنها شرک نیست بلکه عین توحید است، زیرا در جای خود ثابت شده که کثرتها طولی به وحدت منتهی می شود و به به یک نقطه می رسد و آنهم از آن خداوند تبارک و تعالی است.
قرآن کریم نیز قدرت خارق العاده را به انبیاء الهی مانند حضرت عیسی(ع)، حضرت موسی(ع) و حضرت یوسف(ع) به همان معنای که بیان شده نسبت داده است، حضرت یوسف(علیه السلام) پیراهن خود را به برادرانش مى دهد تا به چشمان پدرش یعقوب انداخته، بینا شود.
قرآن در این باره از قول حضرت یوسف(علیه السلام) مى فرماید :
«اِذهَبُوا بِقَمِیصِی هذا فَأَلقُوهُ عَلى وَجهِ أَبِی یَأتِ بَصِیراً؛[۱] اکنون پیراهن مرا نزد پدرم یعقوب برده، بر روى او افکنید تا دیدگانش بینا شود» در ادامه می فرماید: «فَلَما أَن جآءَ البَشِیرُ أَلقاهُ عَلى وَجهِهِ فَارتَدَّ بَصِیراً؛ پس از آن که بشارت دهنده آمد و پیراهن او را بر رخسارش افکند، دیدهاش بینا شد.»
قرآن در ظاهر بازگشت بینایى به یعقوب را، مستند به پیراهن و ارادهى یوسف(علیه السلام) مىداند، اگرچه این فعل ناشى از اراده و قدرت و مشیت الهى است ، حضرت یوسف در اینجا به عنوان مظهر اسم «قدیر» ظهور نموده است، برای این که دستور القاء پیراهن برای شفا یافتن چشم پدر را صادر کرد و عمل به دستور او سودمند شد.[۲ ]
هم چنین خداوند متعال به حضرت موسى(علیه السلام) دستور مى دهد؛ عصایش را به سنگ بزند تا از آن آب بجوشد؛ آنجا که مى فرماید::«فَقُلنَا اضرِب بِعَصاکَ الحَجَرَ فَانفَجَرَت مِنهُ اثنَتا عَشرَهَ عَیناً؛[۳] ما به او دستور دادیم که عصاى خود را بر سنگ بزن، پس دوازده چشمه آب از آن سنگ بیرون آمد.
چنانکه در جریان موسای کلیم(ع) و قارون، زمینِ مورد تسخیرْ قارون و خانهاش را فرو برد: «فخسفنا به وبداره الأرض»[۴]، که این در حقیقت «شقّ الأرض» است و در جریان صالح پیامبر(ع) نیز کوهْ موردِ تسخیرِ خاص قرار گرفته، شکافته شد و صالح (علیه السلام) ناقه معروف را به اذن خدا از آن بیرون آورد، که این در حقیقت «شقّ الجَبَل» است و همین طور شکافتن دریا در جریان موسی(علیه السلام) با فرعون: «أن اضرب بعصاک البحر» شکافته شدن ماه برای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم: ﴿وانشقّ القمر﴾[۵] و هم چنین تسخیر کوه ها و پرندگان برای همراهی با داود(علیه السلام) در تسبیح: « وسخّرنا مع داوود الجبال یسبّحن والطّیر وکنّا فاعلین» [۶]و تسخیر باد برای سلیمان(سلام الله علیه)؛« فسخّرنا له الرّیح تجری بأمره رخاءً حیث أصاب»[۷]
حدیث قرب نوافل که در جوامع روایی فریقین نقل شده، می گوید:
انسان بر اثر نوافل، محبوب خدای سبحان میشود و آنگاه خدا چشم و گوش او می شود؛ یعنی، همه مجاری ادراکی و تحریکی او را خدای سبحان تأمین می کند.[۸ ]
ب: اگر اعتقاد به قدرت و توانایی انبیاء و اولیا در عَرض قدرت و ربوبیت خداوند متعال باشد نه طول، به این معنا که کسی مثلاً معتقد باشد کرامات و خارق العادات که از اولیای الاهی سر میزند از خودشان است و بالاستقلال کارها را انجام می دهند و بدون اینکه منتسب به خدا نمایند، این نگرش قطعاً با توحید در قدرت خداوند منافات دارد، و هیچ مسلمان و موحدی نگرششان به انبیاء و اولیای الاهی در مورد معجزات و کرامات این گونه نیست آنها با تربیت توحیدی که دارند می دانند که «لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم
منبع : پایگاه فرهنگی اعتقادی شیعه ( با دخل و تصرف )
پی نوشت ها:
- یوسف (۱۲)، آیه ۹۳٫
- عبد الله جوادی آملی، سیره پیامبران در قرآن، اسراء، ۱۳۹۱ش، ج۷، ص ۴۷٫
- . بقره (۲)، آیه ۶۰٫
- قصص، آیه ۸۱
- سوره قمر، آیه ۱
- سوره انبیاء، آیه ۷۹
- سوره ص، آیه ۳۶
- محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، دارالکتب الاسلامی، ۱۴۰۷ق، ج ۲، ص۳۵۲٫
کلمات کلیدی : کرامات ، اولیاء الله ، اعمال خارق العاده ، معجزه شیعه ، وهابیت