علت تعدد امامزادگان در ایران/ چرا اغلب امامزاده ها از نسل امام موسی کاظم هستند؟

ایمان ایزدی مقدم پژوهشگر حوزه انساب در گفتگو با خبرنگار سایت بقاع نیوزدر خصوص سندیت امامزاده ها اظهار داشت: از زمان گذشته که قدمت آن به زمان ائمه باز میگردد بحث اصلی ما حضور نقبا و سرپرستی سادات بوده است که این امر به ویژه بعد از قیام کربلا و زمان امام سجاد (ع) بیشتر مورد توجه قرار گرفته است که سادات بیشتر شناخته شوند و هر فردی بدون سندیت معتبر خود را منتسب به سادات نگرداند. عملا از دوران امویان و عباسیان این نقابت امکان پذیر شد و افراد می توانستند شجره خود را مستند گردانند و از امکاناتی که حکومت وقت برای سادات ایجاد می کرد، استفاده کنند. در این ایام علمای نسابه ای شجره نامه افرادی که ادعای سیادت داشتند را بررسی می کردند تا متوجه شوند که به کدام امام معصوم متصل می شود.علم شجره نویسی یا انساب در فقه اسلامی به صحت و سقم این مطلب می پردازد که تنها مختص شیعه و سنی نیست و به کل جهان اسلام اختصاص دارد. سیادت از ابتدا به جد پیغمبر اسلام (ص) نسبت داده شده است . خاندان هایی که سلسله نسب آن ها به هاشم برمیگردد در این زمره قرار می گیرند و به آن ها سید یا شریف اطلاق می شود. سادات در حقیقت از نسل امیرالمومنین می باشند ودر کشور ما با نام امامزاده شناخته می شوند که یک اصطلاح رایج در ایران است.
وی در خصوص اینکه چرا بیشتر امامزادگان را منتسب به امام موسی کاظم می دانند، خاطر نشان کرد که: باید به این موضوع نگاه تاریخی داشته باشیم و بدانیم اولین ساداتی که وارد ایران شدند سادات علوی حسنی بودند که در طبرستان و دیلم ساکن شدند و از دسترس خلفای اموی و عباسی دور بودند و توانستند حکومت علویان را تشکیل بدهند که قریب به اتفاق آن ها سادات حسنی و یا سادات سجادی بودند و معتقد به قیام شمشیر( امام را کسی می دانستند که قیام کرده باشد) بودند. لذا در نواحی مازندران ، گیلان، گلستان و جنوب البرز مانند شهر ری تعداد بیشماری امامزاده داریم. در دوره صفوی خصوصا شاه عباس اوضاع سادات رونق بیشتری یافت ، زیرا صفویان خود را ازنسل موسی بن جعفر می دانستند وشجره ای هم برای خود تدارک دیده بودندو خود را از نوادگان امامزاده حمزه می دیدندو بیشتر ارادت خود را به سادات موسوی می دانستند. لذا بیشتر امامزادگان از آن تاریخ از نسب سادات حسنی به سادات موسوی تغییر نسب دادند وبا حجم زیادی از امامزادگانی مواجه هستیم که نسب دیگری دارند ولی به دلیل آنکه حکام صفوی اهتمام بیشتری به سادات موسوی داشتند، این امر اتفاق افتاده است و در نظر مردم از همان تاریخ باقی مانده است .
وی متذکر شد: بیشتر علما معتقدند چون به زیارت جسم نمی رویم و معتقد به پاسداشت ذریه پیغمبر وحضرت زهرا هستیم، امامزادگان را واسطه میان خود و خداوند می دانیم لذا نیاز به کنکاش در خصوص شجره آن ها نداریم. وی در ادامه گفت : یکی دیگر از دلایلی که کارشناسان در خصوص انتساب امامزادگان به امام موسی کاظم بیان داشته اند چون هجرت امام رضا (ع) به توس داشتیم و بعد از ایشان سادات موسوی زیادی به ایران هجرت داشتند لذا با تعداد زیادی از امامزادگان موسوی مواجه هستیم که لزوما همه این افرادفرزندان موسی بن جعفر نیستند.
علت تعدد امامزادگان در ایران/تفاوت بقعه و امامزاده
ایزدی مقدم در خصوص تعریف امامزاده ابراز داشت : امامزاده در تعریف علمی فرزند بلاواسطه امام است برخی علمای اشجار فرموده اند تا ۵ نسل بعد از امام نیز دارای شرافت امامزاده می باشند و سایر افراد وابسته به خاندان عصمت و طهارت ،که فقط به عنوان علما و شرفای منطقه خود بودندپس از فوت بقعه ای برای آنان در نظر گرفته میشد.
وی در خصوص تفاوت بقعه و امامزاده اذعان داشت : بقعه مزار عالم یا شخصیت برجسته سیاسی و مذهبی می باشد که برای مردم قابل احترام باشد بیش از نیمی از بقاع متبرکه بقعه هستند،(مانند بقاع سید محمد که با تعداد زیادی واسطه به یکی از ائمه متصل می باشد.) و این افراد در قاموس امامزادگان قرار نمی گیرند. برای مثال در ونک امامزاده ای تحت عنوان قاضی صابر داریم که از نوادگان امام سجاد هستند ودر شهر ری به قضاوت می پرداختند. هم اکنون بقعه ایشان محل رجوع مردم منطقه است. وی تاکید داشت که : باید یک تفکیکی میان امامزاده و بقعه قرار دهیم تا بتواند مانع ادعاهای بی اساس برخی افراد باشد.هم چنین برخی از امامزادگان چون شجره مشخصی نداشتند در میان عوام مردم به موسی بن جعفر منتسب شدند. برای مثال هم اکنون در کشور بالغ بر ۱۰ امامزاده منتسب به حمزه بن موسی داریم که تنها حمزه بن موسی که در شهر ری مدفون است فرزند بلافصل امام موسی کاظم (ع) می باشد.
ایزدی مقدم در مورد دو مرکز پژوهشی شجره نامه امامزادگان گفت : مرکز پژوهش های انساب آستان قدس رضوی و کتابخانه آیت الله مرعشی منابع قوی در خصوص شجره امامزادگان را دارا می باشند.
وی در پایان تاکید داشت :مردم برای اطمینان کامل از یک شجره نامه نیاز دارند که به آنچه که اوقاف در مورد شجره نامه ابراز می دارد اعتماد کنند و متولیان یک بقعه اصرار نداشته باشند که امامزادگان فرزند امام هستند.
انتهای پیام/