قطعه ای از بهشت در دل کوه های بیدقان استان قم+عکس

به گزارش بقاع نیوز ،بیدقان یكی از روستاهای بخش كهك است كه در 51 كیلومتری استان قم و در لابه‌لای كوه‌های سر به فلك كشیده قرار دارد كه زیارتگاه سه تن به اسامی شاهزاده اسماعیل و فرزندش حمزه از نوادگان علی ابن جعفر(ع) و شاهزاده محمد از نوادگان امامزاده كاظم(ع) در آن قرار دارد.

بعد از روستای دستگرد به سمت وشنوه كه راهی شوید، هنوز یك كیلومتر نرفته كه خروجی با تابلویی سبز رنگ خودنمایی می‌كند به طرف روستای بیدقان. ابتدای مسیر جاده‌ای دو بانده و بدون مشكل وجود دارد و هر چه كه جلو‌تر می‌روی جاده كوهستانی‌تر و خطرناك می‌شود.

پیچ‌هایی كه بعضا 160 درجه هستند و مسافران و خودرو‌ها را در لابه لای كوه‌ها گم می‌كند، بعد از طول مسافتی 10 كیلومتری به ورودی روستا می‌رسیم؛ روستایی بسیار زیبا در دل كوه. روستایی منحصر به فرد، بافت و فرم شكل خانه‌ها و كوچه‌های خاكی و در هم گره خورده، خانه‌هایی از خشت و گل با درهای چوبی قدیمی انگار به زندگی روستا چهره‌ای شاعرانه بخشیده و وجود حیوانات اهلی گاو، گوسفند و مرغ در كوچه‌های روستا به سادگی و زیبایی آن افزوده است.

رودخانه‌ای كوچك از وسط روستا می‌گذرد. این رودخانه كه سرمنشا آن سد امامزاده اسماعیل است به سد قوسی كبار می‌ریزد. به قول اهالی، سال‌ها قبل اگر می‌خواستی از رودخانه رد شوی و به آن طرف بروی به زحمت می‌افتادی یا پلی بود یا طنابی كه بتوانی به وسیله‌اش به آن طرف رودخانه بروی، ولی امروز به دلیل خشكسالی و كاهش نزولات آسمانی، دیگر این خبر‌ها نیست، كمی آب از گوشه این رودخانه رد می‌شود كه معلوم نیست به سد كبار می‌رسد یا نه.

زندگی در این روستا مثل آب همین رودخانه آرام و آهسته پیش می‌رود. این روستا خالی از سر و صداست و اینجاست كه همسایه از همسایه خبر دارد و خانه‌ها بدون فاصله در كنار هم ساخته شده است. مردم این روستا در شادی‌ها و غم‌ها با هم هستند و از حال یكدیگر خبر دارند.

شغل مردم بیدقان دامداری و كشاورزی است. در اینجا هوا كه سرد می‌شود ماندن در روستا را دشوار می‌كند. آب و برق هست ولی به دلیل شرایط ویژه و كوهستانی و صعب العبور بودن منطقه، این روستا گاز ندارد. اهالی این روستا از روش‌های سنتی برای گرم كردن خانه استفاده می‌كنند. كرسی زغالی و سماور نفتی یا برقی و تهیه آذوقه‌ای 3 یا 4 ماهه.

در بیدقان هنوز بو‌ی تنور زغالی و نان محلی ما را مجذوب خود می‌كند. در وسط رودخانه مینی‌بوسی قدیمی و فرسوده نظرم را جلب می‌كند، همانطور كه اهالی می‌گفتند این تنها ماشین این روستاست.شور و حال روستایی در اینجا موج می‌زند.

بیدقان به خاطر فرهنگ و آداب و سنن خاصش و كوچه‌های خاكی و مردمان ساده و خونگرمش هنوز روستا ست و آسمان، زمین، عشق، هوا، سادگی، پاكی و حقیقت زندگی در زندگی مردم این روستا موج می‌زند.

از این بخش راه پیاده شدیم و با پای پیاده شروع به حرکت کردیم تا به امامزاده برسیم، جاده های کوهستانی و پر پیچ و خم و باشیب های تندی جلوی راه ما بود که با توجه به سرسبزی اطراف و خانه های روستایی که در جلوی راهمان بود، زیبایی خاصی به خود گرفته بود و تماشای این مناظر خستگی راه را از بین می برد.

بعد از حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پیاده روی به امامزاده ای رسیدیم با گنبدی مخروطی شکل و رنگی فیروزه ای که با همان نگاه اول خستگی راه را از تنمان زدود و گویی فضای روحانی حاکم بر محیط امامزاده تمام وجود ما را در برگرفته بود، این بقعه متبرکه زیارتگاه سه امامزاده به نام های اسماعیل، حمزه و محمد است.

در کنار پله های ساختمان این بقعه، تابلویی منقوش به شعری در وصف امامزاده اسماعیل نصب شده که روی آن شعر ذیل نوشته شده است.
حرم شاهزاده اسماعیل، شرح وصفش برون بود از حمد
اندرین روضه بهشت آیین، هیچکس را دعا نگردد رد
هست چون شمع مفحل جعفر، هست چون سرو گلشن احمد
نتوان کرد تا به روز قیام، شرح اوصاف او یکی از صد

قبل از اینکه وارد ساختمان امام زاده شویم، اطراف ساختمان و حیاط امامزاده را دیدیم، آبنما و درختان سرسبز زیبایی خاصی به محیط امامزاده داده بود و باور کردن اینکه بعد از دورشدن از فضای روستا و در دل کوه های بلند، چنین فضای سرسبز و زیبایی جلوه گری می نماید سخت بود.

در حیاط امامزاده و از کنار حوض و آبنمای آن وضو گرفتیم و بعد از اینکه اذن دخول خواندیم وارد ساختمان امامزاده شدیم و در ابتدا از نسب امامزاده پرسیدیم، امامزاده اسماعیل از نوادگان امام جعفر صادق علیه السلام هستند که با شش واسطه به این بزرگوار می رسند، نام کامل ایشان اسماعیل بن احمد بن الحسین ابو عبدالله الجزوعی بن احمد الناعس بن الحسین الرقی بن الاحمد الشعرانی بن العلی العریضی بن الامام جعفر صادق علیه السلام

این بقعه متبرکه در میان مردم استان قم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است به گونه ای که مشهورترین و معروفترین امامزاده خارج شهر قم، مرقد مطهر امامزاده اسماعیل است؛ وی سیدی جلیل القدر، عظیم الشان و بسیار بزرگوار بود. جد بزرگوارش، نخستین شخص از این خاندان است که درقرن چهارم هجری به قم مهاجرت نموده و صاحب فرزند شده است که نام وی را احمد گذاشت.

سید اسماعیل در قم به حد رشد و کمال رسید و به عنوان نقیب و سرپرست سادات منصوب شد و بنا به نوشته ی عباس فیض، قریه بیدقان را آباد کرد و در فصل تابستان به به این روستا که از آب و هوای مناسبی برخوردار بود می رفت. او سه فرزند به نام سید حسین، سید محمد و سید حمزه داشت که هر سه از بزرگان سادات قم بودند.

نسل امامزاده اسماعیل تنها از سید حسین گسترش یافت، این نسل به ابرقوه یزد منتقل شدند و از بزرگان و سادات این شهر و نقیب اشراف ابرقو به شمار می آمدند؛ قبور جمع کثیری از نوادگان وی در تفت و ابرقو زیارتگاه دوستداران اهل بیت علیهم السلام است.

در طول تاریخ کرامات و فضایل بسیاری از این امامزاده بزرگوار برای مردم مشهود شده بود که باعث افزایش ارادت شیعیان ایران و سایر کشورهای اسلامی همچون عربستان که همه ساله برای زیارت به این مکان می آیند شده است، از جمله این کرامات می توان به محقق قمی و زیارت امامزاده اشاره کرد.

در کتب تاریخی آمده است که محقق قمی صاحب قوانین اعلی الله مقامه به دلیل اینکه از نسب امامزاده اطلاعی نداشت و نسب ایشان برای محقق قمی شناخته شده نبود، به زیارتشان نمی رفت، بلکه مردم را هم از زیارت این امامزاده منع می کرد، این کار محقق قمی مدت زمانی ادامه داشت تا اینکه شبی امامزاده اسماعیل با شمایل و چهره ای زیبا و نورانی و با محاسن سفید به خواب محقق می رود و از وی گلایه می کنند که اگر خودت به زیارت ما نمی آیی، دیگر چرا مردم را از زیارت ما منع می کنی؟

محقق پس از این خواب، به مقام بالا و عظیم امامزاده آگاه می شود و از آن به بعد سالی یک مرتبه آن جناب به آُستان مبارک آن امامزاده مشرف می شدند و زیارت می کردند، همین موضوع باعث شد که اهالی قم نسبت به این امام زاده اهمیت بیشتری قائل شوند و رفته رفته بر تعداد زوار این حضرت افزوده شود به گونه ای که هر سال یک بار اغلب اهالی قم در فصل پاییز به این امامزاده مشرف می شدند.
در این بقعه متبرکه علاوه بر امام زاده اسماعیل، فرزند بزرگوارش امام زاده حمزه و امامزاده محمد از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام هم مدفون هستند.

شجره نامه امامزاده اسماعیل تا سال های سال بر کسی مشخص نبود تا اینکه حضرت آیت الله مرعشی نجفی در سال های قبل این شجره نامه را مشخص کردند و شخصا از افرادی بودند که نسبت به این امامزاده ارادت خاصی داشتند و به زیارت ایشان می آمدند، همچنین مرحوم میرزای قمی نیزاز افرادی بودند که ارادت بسیار خاصی به این امامزاده داشتند؛ البته در کتاب تاریخ قم، نوشته حسن بن حسن قمی، نیز به این موضوع و نسب این امام زاده اشاره کرده بوده است.

داخل ساختمان امامزاده و به طرف بقعه متبرکه به راه افتادیم و آرام آرام قدم برمیداشتیم، سکوت خاصی چند لحظه ای حاکم بر محیط بود و عطر دل انگیزی که در ساختمان این امامزاده به مشام ما می رسید فضا را برای ما که برای اولین بار به زیارت این امامزاده می آمدیم دوچندان دلنوازتر می کرد.

به ساختمان بقعه که رسیدیم و از پله هایی که با یک فرش بسیار زیبا پوشیده شده بودند بالا رفتیم یک کلون در توجه ما را به خودش جلب کرد که بر خلاف سایر کلون درب ها که روی درب نصب است، این کلون بر روی دیوار امام زاده نصب شده است، علت این کار را که پرسیدیم متوجه شدیم که در سابق امامزاده یک درب چوبی داشت که با گذشت سالها و افزایش زائرین امام زاده، این درب برای ورود زائرین کوچک و بود و دیگر قابل استفاده نبود، به همین دلیل هم درب را تعویض کردیم، اما مردم وزائرین این مکان مقدس انس ویژه ای با کلون در داشتند و با اصرارهایشان این کلون به دیوار امامزاده متصل شد تا مردم بتوانند مثل قبل باز هم برای ورود به امامزاده با این کلون درب اذن دخول بگیرند این کدون منقش به نام الله، پنج تن آل عبا و با پس زمینه نام امامزاده اسماعیل است.

دیواره ها و گنبد این امازاده بوسیله کاشیهای لاجوردی رنگی منقوش شده اند که قدمت این کاشی کاری ها به دو دوره بر می گردد، دوره اول که به صورت دقیق مشخص نیست متعلق به سالهای بسیار دور است، اما بخش دوم این کاشی ها که مربوط به زمان بازسازی آن است، متعلق به سده هفتم و هشتم هجری است.

بنای این امامزاده از چهار بخش تشکیل شده که بقعه، رواق، صحن و مسجد این چهار بخش را تشکیل می دهند و ضریح مطهر این سه امامزاده بزرگوار در ساختمان بقعه قرار دارد.

این بنا از یادگارهای سده هفتم هجری است، سازنده این بنا را نمیشناسیم اما کاشی های مزار بویژه کشای هایی که دارای صورت سه سوار مغول است گواهی می دهد بانی بقعه از امیران دولت هلاکو خان و یا خواجه نصیرالدین طوسی وزیر پر اقتدار وی بوده است.

گنبدی که در بالای این بنا قرار دارد در زمان شاه طهماسب اول صفوی به این شکل و ظاهر تبدیل شده است، این گنبد ۸ متر قطر و ۹ تا ۱۰ متر ارتفاع دارد و کاشی های فیروزه ای آن هم مربوط به دوران صفویان است، در گذر ایام بخشی از کاشی ها فرو ریخت و در سالهای اخیر از سوی مدیریت امام زاده اقدام به مرمت این کاشی کاری ها شد؛ این بنا در دوره ی قاجار نیز به مرمت و بازسازی رسیده و کاشی هایی از این دوره نیز در آن دیده می شود.

پس از زیارت سلامی دوباره به امامزاده دادیم و از همان دربی که وارد شده بودیم خارج شدیم و به سمت دفتر مدیریت حرم به راه افتادیم، در این حال متوجه شدیم که این ساختمان سه ورودی دارد که ورودی های شمالی و جنوبی آن به ایوان های اصلی میرسند و در غرب آن داخل رواق طولانی میان گنبد و صحن قرار گرفته است.
در سمت جنوبی بقعه ایوانی بزرگ با دیواری سفید کاری و ساختمانی قدیمی است که در سال ۱۲۱۴ و بوسیله حسین قلی قاجار، برادر فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است، این امامزاده با اینکه در دوره های مختلف با مرمت های متعددی مواجه بود اما از دوره قاجار تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران تغییر زیادی نکرد تا اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ضریحی که در این بقعه استفاده شده است، توسط هنرمندان اصفهانی ساخته و تعویض شد.

وارد دفتر امامزاده شدیم و با مسئول آن به صحبت نشستیم، بالغ بر ۲۰ سال است که در این امامزاده است و تمام وقت خود را وقف امامزاده کرده است، حرف های زیادی برای گفتن داشت و از ناگفته های زیادی گفت، اینکه چطور به این امامزاده آمد و در طول این مدت چه کرامات زیادی از این امامزاده دیده بود و اینکه شیعیان از سراسر ایران و سایر کشورهای اسلامی چطور از راه های دور و نزدیک برای زیارت این مکان مقدس به قم می آیند.

در طول سال افراد زیادی برای زیارت این بقعه متبرکه و این امامزاده بزرگوار به شهر کهک و روستای بیدقان می آیند، اما مهمترین روز برای زیارت این حضرت در میان مردم، روز شهادت حضرت امام جعفر صادق علیه السلام جد بزرگوار ایشان است، در این روز تجمع عظیم مردم دوستدار اهل بیت در این مکان حال و هوای خاصی به این مکان مقدس می بخشد.

از گفته مسئول امامزاده چنین بر می آمد که در سال گذشته بیش از ۳ هزار نفر در این مکان مقدس حضور پیدا کرده بودند، و با وجود اینکه سه هزار غذا تدارک دیده شده بود باز هم این تعداد کم آمد.

پیش بینی شده است که امسال مردم مومن و خداجوی شهر قم و سایر شهرها و کشورهای جهان اسلام، بالغ بر ۵ هزار نفر برای زیارت این مکان مقدس به این روستا بیایند.

اگر شما هم تا کنون به این امامزاده نیامده اید، بد نیست که اگر قمی نیستید، هر موقع برای زیارت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها به قم آمدید، چند کیلومتری هم از قم خارج شوید و پا به روستای بیدقان بگذارید و به زیارت این امامزاده بزرگوار بیایید.

منابع:

سایت آینده روشن
نزهه العیون و نهایه الفنون:۳۱-۳۲
مزارات کرمان۲: ۲۰۶-۲۰۰
تحفه الازهار۳: ۹۵-۱۰۰
الشجره المبارکه: ۱۲۹-۱۳۰
الفخری:۶۴
النفحه العنبریه:۱۴۷-۱۴۸
سراج الانساب: ۸۵
الاصیلی: ۲۱۲
التذکره فی انساب المطهره: ۱۵۸-۱۵۹
یادگارهای یزد۲: ۳۰۵

نسب شریف امامزاده شاه اسماعیل مدفون در روستای بیدقان قم با شش واسطه به امام صادق(ع) منتهی می‌شود .

به کوشش:امیرمحسن سلطان احمدی خبرنگار بقاع نیوز

 

دریاچه و سد روستای بیدقان