چکیده‌ای از زندگی‌نامه‌ی علامه دهخدا

بقاع نیوز: علی اکبر ده ساله بود که پدرش وفات کرد و دهخدا با سرپرستی مادر به تحصیل خود ادامه داد.یکی از فضلای آن عصر به نام شیخ غلامحسین بروجردی تعلیم دهخدا را عهده دار بود. دهخدا غالبا” می‌گفته که هر چه دارد، بر اثر تعلیم آن بزرگ مرد است.
بعدها که مدرسه‌ی سیاسی در تهران افتتاح شد، دهخدا در آن‌جا به تحصیل پرداخت. به علت همسایگی با مرحوم حاج شیخ هادی نجم آبادی، دهخدا با وجود کمی سن از محضر آن مرد استفاده می‌کرد و در همان زمان به فرا گرفتن زبان فرانسوی پرداخت و سپس به اروپا رفت و در آن‌جا زبان فرانسه و معلومات جدید را تکمیل کرد.
بازگشت دهخدا به ایران هم‌زمان با آغاز مشروطیت بود و در آن هنگام وی در انتشار روزنامه‌ی صوراسرافیل که از جراید معروف مشروطیت بود با میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل و میرزا قاسم تبریزی به همکاری پرداخت.
پس از تعطیلی مجلس در دوره‌ی محمدعلی شاه، دهخدا با جمعی از آزادی خواهان به اروپا رفت.در سوئیس سه شماره از روزنامه‌ی صوراسرافیل را منتشر کرد و سپس به استانبول رفت و در آن‌جا نیز در انتشار روزنامه‌ی سروش با آزادی خواهان همکاری کرد.
پس از خلع محمدعلی شاه، دهخدا از طرف مردم تهران و کرمان به نمایندگی مجلس برگزیده شد و به درخواست آزادی خواهان به مجلس رفت
در دوران جنگ جهانی اول، دهخدا در یکی از روستاهای چهارمحال بختیاری منزوی بود و پس از جنگ به تهران آمد و از کارهای سیاسی کناره گرفت و به خدمات علمی و فرهنگی مشغول شد و سرانجام در هفتم اسفند ماه ۱۳۳۴ هجری شمسی در تهران وفات کرد و در قبرستان ابن‌بابویه در جوار جناب شیخ صدوق علیه الرحمه بخاک سپرده شد.

آثار دهخدا
لغت نامه دهخدا
امثال و حکم
ترجمه عظمت و انحطاط رومیان
ترجمه روح القوانین اثر منتسکیو
فرهنگ فرانسه به فارسی که شامل لغات علمی، تاریخی، ادبی، جغرافیایی و طبی است.
شرح حال ابوریحان بیرونی
حاشیه بر دیوان ناصر خسرو
تصحیحاتی در دیوان سید حسن غزنوی
تصحیحاتی بر دیوانهای حافظ، منوچهری، فرخی، مسعود سعد، سوزنی
چرند و پرند
دیوان اشعار که حاوی اشعار گوناگون دهخدا است.

● سبک دهخدا
دهخدا در ادبیات عهد انقلاب مشروطه مقامی ارجمند دارد؛ او باهوش‌ترین و دقیق‌ترین طنزنویس این عهد است.
او با نثر ویژه‌ای که در نوشتن مقالات انتقادی صوراسرافیل به کار برد؛ نمونه‌ای از نثر طنز و انتقادی فارسی را ابداع کرد. دهخدا هر حادثه‌ای را دستاویز قرار می‌داد تا به استبداد بتازد.

● اشعار دهخدا
اشعار دهخدا را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:
۱) نخست اشعاری که به سبک متقدمان سروده، بعضی از این سروده‌ها دارای چنان استحکامی است که تشخیص آن‌ها از گفته‌های پیشینیان دشوار است.
۲) دوم اشعاری که در آن‌ها تجدد ادبی به کار رفته است. مسمط “یاد آر ز شمع مرده یار آر” از بهترین اشعار جدید فارسی به شمار می آید.
۳) سوم اشعار فکاهی او که به زبان عامیانه سروده شده است.
دهخدا جزو معدود شاعران دوره‌ی مشروطیت است که جهان‌بینی و جهان‌نگری روشنی دارد. هرگز دچار احساسات نمی‌شود و شعار نمی‌دهد.
دهخدا اشعارش را در قالب‌های معهود مثنوی، غزل، مسمط، قطعه، دوبیتی و رباعی سروده است.
مضامین اشعار او : وطن پرستی، دادخواهی، رسوا کردن ظالمان و حاکمان نالایق و مبارزه با ریاکاری و دورویی است.
یکی از ویژگی‌های شعر دهخدا طنز تلخ و گزنده‌ی اوست که با تحلیل قوی و سرشارش همراه می‌شود.