اسلام پیشرو حقوق کارگران

بقاع خبر: دین اسلام به دلیل این که یک نظام و برنامۀ الهی برای زندگی است اهمیت ویژه ای برای کاروکارگرقائل می باشد که در آیات واحادیث متعددی براین مهم تاکید دارد .

• أن لیس للإنسان إلا ماسعی؛ البته انسان پاداش سعی و عمل خود را به زودی خواهد دید
• للرجال نصیب مما اکتسبوا و للنساء نصیب مما اکتسبن؛ مردان نصیبی از آنچه به دست میآورند؛ دارند، و زنان؛ نیز نصیبی(و نباید حقوق هیچ یک پایمال گردد.
• إن الذین آمنوا و عملوا الصالحات لهم أجر غیر ممنون؛ کسانی که ایمان آوردند، و کارهای شایسته انجام دادند؛ پاداش دائمی دارند.
• ذلک بأن الله لم یک مغیرا نعمۀ أنعمها علی قوم حتی یغیروا ما بأنفسهم؛ این به خاطر آن است که خداوند، هیچ نعمتی را که به گروهی داده، تغییر نمی دهد؛ جز آن که آنها خودشان را تغییر دهند.
• إن الله یحب الذین یعملون و یجهدون طلبا للرزق؛ خداوند کسانی را که کار میکنند، و برای طلب روزی در تلاش اند؛ دوست دارد.
• در حدیثی که از پیامبر روایت شده آمده است : ما من رزق أفضل مما کسبه المرء بیدیه (ألعمل) و قدکان النبی داود یأکل من عمل یدیه؛ هیچ رزق و روزی بهتر از آن چیزی نیست که انسان با دست خود، کسب میکند؛ و حال آن که پیامبر خدا، حضرت داود؛ همواره از دست رنج خود، روزی میخورد.
• در حدیثی نیز روایت شده است که پیامبر خدا فرمود : لو أن أحد کم تناول حبلا و أتی بما إحتطب و باعه (لسد رمقه) لکان خیرا له من أن یسأل الآخرین؛ اگر کسی از شما طنابی را بردارد و به وسیلۀ آن، هیزمی را که جمع کرده است ؛ بیاورد، و سپس آن را بفروشد، برای او بهتر است از این که (برای برطرف کردن گرسنگی خود) دست گدایی به سوی دیگران دراز کند.
• در حدیثی دیگری نیز آمده است : انصار از پیامبراکرم (ص) درخواست کردند که درختان خرمای آنها را، میان آنان و مهاجران تقسیم کنند؛ رسول خدا، ابتدا به این کار اجازه نداد؛ اما هنگامی که انصار از مهاجران تقاضا کردند که در باغهای شان کار بکنند، تا این که در محصول و میوه باغ با آنها شریک شوند؛ پیامبر بیدرنگ، با این پیشنهاد موافقت کردند (این اقدام انصار، پیامبر را خوشحال و خرسند نمود.

 توجه غرب به کار و کارگر در قرن نوزدهم

سال ها پس از توجه اسلام به حقوق کارگران از آغاز قرن نوزدهم میلادی، نخست در انگلستان و سپس در سایر کشورهای غربی در حمایت از زنان و کودکان کارگر، قوانینی وضع شدند که رابطۀ کارگر و کارفرما را تا آن زمان که تابع اراده طرفین بود، کاملا دگرگون کردند، و آن را مشمول مقررات قانونی ساختند. از آن پس، دخالت دولت ها در روابط کارگر و کارفرما افزایش یافت، به گونه ای که انعقاد قرارداد یا فسخ آن، چگونگی تعیین و پرداخت مزد، ساعات کار، مرخصی و…موضوع قواعد خاص شدند، و برای رفع اختلافهای ناشی از روابط کار، مراجع ویژهای به وجود آمدند .

اول ماه می ، روزجهانی کار و کارگر

اول ماه “می” هر سال در تقویم میلادی که در تقویم هجری شمسی معمولاً با روزهای ۱۱ یا ۱۲ اردیبهشت ماه مصادف می شود ، روز جهانی کار و کارگر نام دارد.

مناسبت اول می به عنوان روز کارگر به این لحاظ بوده است که در چهارم ماه می سال ۱۸۸۶، و در چهارمین روز اعتصاب و تجمع کارگران آمریکایی در شهر شیکاگو، پلیس به روی آنان آتش گشود که شماری کشته، عده‌ای مجروح و بعداً چهارتن نیز اعدام شدند. کارگران اعتصابی خواستار تعدیل شرایط کار و کاهش ساعات روزانه کار از ده ساعت به ۸ ساعت بودند.

قرار بود که اول ماه مه ۱۸۸۶ در آمریکا (ایالات متحده)، کاهش ساعات کار به هشت ساعت در روز، به اجرا درآید که چنین نشد و در نتیجه، کارگران در گوشه و کنار این کشور دست به تظاهرات زدند و در یک‌هزار و دویست کارخانه و کارگاه، اعتصاب صورت گرفت. شمار کارگران معترض شهر شیکاگو بیش از سایر شهرها و حدود ۹۰ هزار تن بود. در چهارمین روز تظاهرات شیکاگو، کارگران اعتصابی و هوادارانشان در «میدان بیده = Haymarket» جمع شده و از اینجا به حرکت درآمده بودند.

سخنرانان آنان بر یک گاری بزرگ سوار بودند و شعار می‌دادند. پس از طی مسافتی، پلیس اطراف این گاری (چهارچرخه) را گرفت و خواست که تظاهرکنندگان متفرق شوند که ناگهان انفجاری صورت گرفت، یک مامور پلیس کشته شد و چند کارگر و پلیس نیز مجروح شدند. این حادثه سبب شد که پلیس دست به تیراندازی به سوی جمعیت بزند و کشتار صورت گیرد. آمار کشته‌شدگان اعلام نشده‌است ولی اسامی انبوه مجروحان در دست است. پلیس با اعمال خشونت موفق شد جمعیت را پراکنده سازد.

در پی این حادثه، هشت تن به عنوان مسبّب دستگیر شدند که پنج نفر از آنان کارگر مهاجر آلمانی و یکی هم آلمانی تبعه آمریکا بود. دادگاه یکی از این دستگیرشدگان را به ۱۵ سال حبس محکوم کرد و بقیه محکوم به اعدام شدند که فرماندار ایالت مجازات دو تن از آنان را به حبس ابد تخفیف داد. یکی از محکومان به اعدام، پیش از اجرای حکم خودکشی کرد و چهار نفر دیگر به دار آویخته شدند.

با رسیدن اخبار مربوط به این تظاهرات، کشتار و اعدام به سایر کشورها، در گوشه و کنار جهان مراسم یادبود برگزار و هر سال هم تکرار شد که به تدریج اول ماه می، روز جهانی کارگر عنوان گرفت. چون اعدام‌شدگان شیکاگو عمدتاً آلمانی بودند، در سال ۱۹۳۳ حزب نازی آلمان روز اول ماه می را روز ملی و تعطیل عمومی اعلام کرد.

سازمان بین المللی کار
این سازمان به عنوان یک نهاد خود مختار و وابسته به مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۱۹ براساس معاهده ورسای برپا شد. موافقت نامه مربوط به برقراری رابطه بین این سازمان و سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۶ به تصویب رسید و آن را به صورت  نخستین کارگزاری تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد درآورد.

الف) هدف ها و فعالیت ها
سازمان بین المللی کار در جهت پیشبرد عدالت برای افراد شاغل به کار، در تمام نقاط جهان فعالیت می کند و عمده فعالیت های آن عبارتند از:
۱-  تنظیم سیاست ها و بین المللی کردن برنامه ها به منظور بهکرد شرایط کار و زندگی.

۲-  برقراری معیارهای کار به عنوان رهنمودهایی برای مسئولان ملی در به اجرا در آوردن این سیاست ها.

۳-  اجرای یک برنامه وسیع همکاری های فنی، برای کمک به دولت ها و عملی کردن این سیاست ها به شیوه ای کار ساز و اقدام به کار آموزی

۴-  آموزش و پژوهش به منظور کمک به پیشبرد این تلاش ها.

سازمان بین المللی کار، از آن جهت در میان سازمان های جهانی منحصر به فرد است، که در امر تنظیم سیاست های آن، نمایندگان کارگران و کارفرمایان از حق اظهار نظر برابر با نمایندگان دولت ها برخوردارند. کنفرانس بین المللی کار با حضور چهار عضو از هر کشور ( دو نماینده از سوی دولت، یک نماینده از طرف کارگران و نماینده ای از سوی کارفرمایان) تشکیل شده است.  یکی از مهم ترین اهداف سازمان عبارت است از تصویب کنوانسیون ها وتوصیه هایی که متضمن برقراری معیارهایی در ارتباط با مسائل کارگری در زمینه هایی مانند آزادی عضویت در تشکل ها، دستمزدها، ساعات و شرایط کار، جبران خسارت های وارده به کارگران، بیمه های اجتماعی ، مرخصی با استفاده از حقوق، ایمنی صنعتی، خدمات اشتغال و بازرسی مسائل مرتبط می باشند.

اجرای مقررات کنوانسیون های سازمان بین المللی کار برای کشورهایی که آن ها را امضا کرده اند الزامی است؛ در حالی که توصیه های سازمان مذکور تنها در حکم رهنمودهایی برای سیاست گذاری ، قانون گذاری و شیوه عمل های ملی است. از زمان تاسیس این سازمان تاکنون، بیش از ۳۵۰ کنوانسیون و توصیه نامه به تصویب رسیده است.

سازمان برای اجرای مفاد عهد نامه ها توسط کشورهایی که آن ها را مورد تصویب قرار داده اند نظارت به عمل می آورد و برای تحقیق در خصوص شکایت های مربوط به نقض حقوق اتحادیه کارگری نیز رویه عمل ویژه ای دارد. کارشناسان سازمان بین المللی کار از طریق برنامه کمک های فنی سازمان در زمینه هایی از قبیل کارآموزی حرفه ای، فنون مدیریت، برنامه ریزی نیروی انسانی، ایمنی و بهداشت محیط کار، سیاست های اشتغال،  نظام های امنیت اجتماعی، تعاونی ها و صنایع دستیِ کوچک مقیاس، به کشورهای عضو یاری می رسانند. سازمان بین المللی کار از طریق موسسه بین المللی مطالعات کار در ژنو و مرکز بین المللی کار آموزی فنی و حرفه ای پیشرفته در تورین ایتالیا، فرصت هایی برای آموزش در اختیار می گذارد.

انتهای پیام/

معصومه ماه پیکر