آرامگاه ساروتقی اصفهان

به گزارش بقاع خبر، ساروتقی مراحل ترقی دیوانی را در دوران شاه عباس بزرگ یک به یک طی کرد و سرانجام به وزارت مازندران برگزیده شد. وقتی که شاه عباس بزرگ درگذشت، شاه صفی او را ترقی داد و به سمت «اعتمادالدوله» گمارد؛ اعتمادالدوله سمتی بوده با اختیارات نخست‌وزیری. او این سمت را تا پس از مرگ شاه صفی و سال‌های آغازین حکومت شاه عباس دوم حفظ کرد تا زمانی که در توطئه‌ای (زمانی که هشتاد ساله بود) کشته شد.

یکی از افتخارات وی این بود که در آغاز سلطنت شاه‌صفی بر اساس ماموریتی که به او داده شده بود به نجف رفت تا گنبد آرامگاه حضرت علی را از نو بسازد و حرم آن حضرت را در مدت سه سال توسعه دهد.بنای معروف به ساروتقی در اصفهان یک بازار و چهارسو و یک کاروانسرا و دو مسجد از آثار دوره صدارت ساروتقی هنوز وجود دارد، اما کاخ ساروتقی که به قول شاردن یکی از زیباترین کاخهای ایران بوده‌است پس از مرگ وی به حال ویرانی افتاد و مدتی به فرمان شاه مسکن داروغه یا فرماندار شهر بوده‌است.

مسجد بزرگ ساروتقی که صحن آن چندان وسعت ندارد و گنبد آن در نوع خود از گنبدهای منحصر‌بفرد مساجد تاریخی اصفهان است در فاصله بین بازار مقصود‌بیک و بازارچه حسن‌آباد در مجاورت امام‌زاده احمد که یکی دیگر از بناهای تاریخی اصفهان است واقع شده. قسمتهائی از طاق بازار ساروتقی خراب شده ولی برفراز سردر مسجد و منزل ساروتقی قسمت جالبی از بازار زمان وی باقی مانده‌است.

معماری آرامگاه ساروتقی اصفهان

این بنا از نظر معماری از نمونه‌های خاص زمان خود به حساب می‌آید؛ از بیرون که به بنا و گنبدش نگاه می‌کنید شاید نکته خاصی نظر شما را به خود جلب نکند؛ اما کافی است تا قدم به دورن بنا بذارید و بالا را نگاه کنید. زیر گنبد مسجد، همچون کاخ‌های سلطنتی دوران صفوی چنان زیباست که هوش از سرتان خواهد برد. داخل گنبد کتیبه‌ای به چشم نمی‌خورد ولی سردر مسجد که به سمت بازار قرار دارد کتیبه‌ای دارد که به خط محمدرضا امامی نوشته شده است. در این کتیبه ساروتقی از شاه عباس ثانی صفوی تجلیل می‌کند و خود را مخدوم الامرا و خادم الفقرا می‌خواند.

نمای گنبد مسجد ساروتقی در خارج آجر ساده است ولی در داخل مانند سقف قصرهای زمان صفویه با نقاشی وگچ‌بری تزیین شده و این نوع تزیینات گنبد مسجد ساروتقی را از سایر گنبدهای مساجد اصفهان ممتاز می‌سازد. در داخل گنبد هیچگونه کتیبه‌ای موجود نیست ولی سردر مسجد که مشرف به بازار است دارای کتیبه‌ایست که به خط محمدرضا امامی می‌باشد.

ساروتقی در کتیبه تاریخی این مسجد پس از تجلیل از شاه عباس ثانی صفوی خود را مخدوم الامرا و خادم الفقرا خوانده‌است. کتیبه به شرح زیر است: «فی ایام الدوله السلطان الاعظم و الخاقان الاکرم مروج از مذهب الائمه المعصومین علیهم السلام السلطان بن السلطان بن السلطان ابو‌المظفر شاه‌عباس الموسوی الحسینی الصفوی الثانی بهادر‌خان خلد‌الله ملکه و سلطانه و توفیق بنای این مسجد یافت مخدوم الامراء و خادم الفقراء اعتمادالدوله العلیه العالیه میرزا محمد تقی المشهور بساروتقی فی ۱۰۵۳ کتیبه محمدرضا الامامی الاصفهانی الادهمی». شاردن پس از توصیف قسمتی از بازاراز مدرسه جده نام می‌برد ومی‌گوید این مدرسه به اسم بانی آنست که یکی از زنان شاه‌صفی است و در هشتاد سال قبل ساخته شده و بعد به بازار ساروتقی می‌رسیم.

در این بازار در یک سمت کاروانسرا و در سمت دیگر یک حمام است که هر دو را بنام ساروتقی سازنده آنها می‌خوانند. نقشه ساختمان این کاروانسرا وسیعترین نقشه‌ها بوده ولی به علت آنکه تا هنگام قتل ساروتقی به اتمام نرسیده ناقص است. فقط طبقه پائین آن بسیار زیبا و مسکون است. چنانکه ذکر شد ساروتقی در سال ۱۰۵۵ هجری کشته شد و بنای چهارسو و مسجد دیگری در زیر گنبد این چهارسو به هنگام قتل وی ناتمام مانده و پس از درگذشت او به اتمام رسیده‌است. در اطراف این چهارسو در هشت لوحه در بالای چهارگوشواره زوایای چهارسو به خط نستعلیق سفید برزمینه کاشی لاجوردی رنگ به قلم محمد‌رضا امامی و مورخ به سال ۱۰۵۶ هجری چهاربیت نوشته شده است.این اثر در تاریخ ۶ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۴۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

انتهای پیام/ح