امامزاده ناصر بن محمّد ـ چشام سبزوار

به گزارش بقاع خبر، بقعه این امامزاده، در حاشیه جنوبى روستاى چشام (چشم) از توابع بخش داورزن سبزوار، واقع است، بدنه بنا از بیرون، داراى طرح چهار ضعلى منتظم است که بر روى آن، گنبد دو پوش نسبتاً بزرگى را بر آورده‏اند. امروز، این بنا داراى دو ورودى و خروجى در اضلاع شمالى و جنوبى است و احتمالاً درِ جنوبى را سال‌هاى اخیر باز کرده‏اند.

بقعه امامزاده سیّد ناصر، داراى دو ایوان و همچنین اتاق‌هایى براى استراحت خدّام بقعه بوده که امروزه همه این قسمت‏ها فرو ریخته و تنها قسمت اصلى بناى مقبره سالم مانده است. اضلاع داخلى بنا، به صورت طاق‌نماهاى طویلى بالا رفته و در رأس طاق‌نماها، اقدام به مقرنس کارى آجرى شده است. یک حاشیه آجرى در ابتداى شروع گنبد به عرض 40 سانتى‏متر موجود است که دور تا دور بنا را مى‏گردد و پس از آن، اوّلین رج‏هاى گنبد مرتفع بنا چیده شده است. گنبد بنا، در حدود 18 متر ارتفاع دارد و یکى از بلندترین گنبدهاى منطقه سبزوار است. آجرکارى گنبد، از داخل داراى نماى چشم نوازى است. در این‌جا، آجرها را با رج‏هاى جناغى و با مهارت و استادى تمام چیده‏اند. امروزه، اثرى از خود مرقد

سیّد ناصر باقى نیست، ولى جاى آن با صندوق چوبى جدیدى مشخّص شده است. قدیمى‏ترین کتیبه موجود در این بنا، داراى تاریخ 813 هـ . ق و متعلّق به آرامگاه شخصى به نام درویش حسین است که احتمالاً از خدّام اوّلیه بقعه بوده است. بناى آرامگاه سیّد ناصر بن محمّد، از لحاظ نماى بیرونى گنبد و برخى اجزاى دیگر و شباهت‏هایى که با بناى مصلاى سبزوار ـ از آثار قرن هشتم هجرى و متعلّق به سربداران ـ دارد، به احتمال قوى از آثار قرن هشت و نهم هجرى قمرى است. در حواشى تاریخ بیهق 285، درباره شخصیّت این امامزاده، آمده است: «در قصبه چشم، بر جانب قبله، مشهد الناصر بن محمّد بن احمد بن الحسین العلوى الحسینى الاصغرى قرار دارد. مى‏دانیم که «حسین الاصغر»، فرزند حضرت على بن الحسین زین العابدین Œ است که جد اعلاى سیّد ناصر مى‏باشد. مقبره امامزاده حسین الاصغر نیز در کوهپایه شهر نیشابور تا به حال باقى است.

در کتاب سراج الانساب (2)، به عنوان ناصر الدّین از نسل حسین الاصغر به ترتیب ذیل نام برده است:

نسب شریف میر ناصر سبزوارى: ناصر الدّین محمّد بن ابومسلم بن ناصر بن على بن ناصر بن طالب بن یحیى بن محمّد بن حسن بن حسین بن زید بن عیسى بن على بن ابى عبدالله الحسین الاصغر ابن امام زین العابدین ‰ . احتمال دارد در بقعه مورد نظر، همین ناصر الدّین محمّد مدفون باشد که به ناصر بن محمّد تصحیف گردیده است.

این بنا به شماره 1963 و در تاریخ 2/12/1376 به ثبت آثار ملّی و تاریخی رسیده است.