طالقان و امامزاده هارون در روستای جوستان
- شناسه خبر: 40544
- تاریخ و زمان ارسال: ۹ آبان ۱۴۰۱ ساعت ۰۶:۳۷
- منبع: مزارات
- نویسنده: تحریریه بقاع خبر
به گزارش بقاع خبر، این امامزاده در نزد اهالى طالقان و روستاى جوستان داراى حرمت و قداست ویژه ای بوده و از زائران و مراجعان فراوانی برخوردار است.
نماى خارجى بقعه اصلى، مدور و تا زیر گنبد آن با سیمان و بدنه بالاى گنبد با ملات گچ اندود شده است. سقف بنا قبلاً با ورق گالوانیزه پوشیده شده بود اما پس از مدّتی که بر ما معلوم نشد، پوشش شیروانى روى گنبد را برداشته بودند.
فضاى داخلى بقعه هشت ضلعى و در هر ضلع آن طاقنمایى احداث کردهاند که داراى قوس نیمدایره مىباشد اما بنظر مىرسد در اصل داراى قوس جناغى بوده و در مرمّتهاى ناشیانه دورههاى بعد تبدیل به نیمدایره شده است.
بدنه داخلى بنا تا زیر گنبد با اندود سفید پوشیده شده و زیر گنبد عرقچین آن با ملات گچ اندود شده است.
بر روى قبر امامزاده صندوق چوبى قرار دارد که فاقد هرگونه تزئین یا فنون هنرى مىباشد. ضلع شرقى، شمالىو غربى بقعه اصلى، از بیرون، در لایه خاکى که ارتفاع آن بیش از 5/2 متر مىباشد غرق شده و همین امر موجب نفوذ رطوبت در زیر گنبد از داخل شده است. مصالح بقعه اصلى از سنگ لاشه و ملات گچ و ساروج مىباشد.
در ضلع غربى بنا، الحاقاتى که شامل سه اتاق و ایوانى در جنوب مىباشد به بقعه اصلى اضافه شده و بر روى بدنه سمت بقعه سنگ نوشته بسیار زیبایى از زمان صفویّه وجود دارد که بیانگر بخشودگى مالیات اهالى طالقان در آن زمان مىباشد.
مرحوم محمّدحسن خان صنیع الدوله در کتاب جغرافیاى طالقان که در سال 1301 هجرى قمرى نگاشته است، در صفحات 135 الى 138، بناى امامزاده هارون را بطرز زیبایى توصیف کرده است، ادامه مطلب را عیناً از نوشته وى نقل مىکنیم…: «یکى از قراى طالقان وسطى قریه تکیه مىباشد. سکنه آن ده خانوار است. امامزادهای در این قریه زیارت مىشود که معروف به هارون بن موسى بن جعفر است. صحن و بقعه و گنبد امامزاده بواسطه عدم توجّه در مرمّت خراب است. یک طرف صحن را طغیان آب رودخانه منهدم نموده معذلک معلوم مىشود که صحن مربّع بوده است. بقعه و گنبد امامزاده از سنگ و گچ ساخته شده است. ضریحى جدید به وضع مثمن از چوب روى مرقد گذاشتهاند. یک در دو مصرعى از چوب فوفل منبت شده از صنایع بسیار ممتاز قدما به مدخل حرم امامزاده نصب است که نهایت امتیاز را دارد، در یک مصراعىدیگر هم به دالان چراغخانه نصب شده که آن نیز منبت مىباشد. بالاى در عبارت ذیل به خط ثلث مسطور است: (باب الزیاره المتبرکه فى اواسط ذوالقعده سنه ثلث و خمسین و ثمانماثه. عمل کاتب شاه سبزوارى) در حاشیه و متن در دو مصراعى حرم نیز به خط ثلث تمام سوره مبارکه انافتحنا و صلوات بر چهارده معصوم مکتوب و برطرف پایین مصراع سمت دست راست این عبارت نگاشته شده است: (گلبن باغ و دُر صدف انما و ثمره شجره هل اتى جلالالدّین و الدنیا امامزاده هارون بن سلطان الاتقیاء الامام الاولیاء موسى الکاظم .) و در مصراع طرف دست چپ در پایین نیز
این کلمات مسطور است: (المفتح ابواب الخیر و الاحسان
بحر ظل عاطفت نور بن کیان شاه بن کیان شاه جهان
صید کن. عمل استاد شمسالدّین بن استاد محمّد فى تاریخ شهر صفر احدى و ثمانین و تسعمائه.) در سمت یسار در یک مصراعىچراغخانه رو به قبله سنگ مرمرى به دیوار نصب
است که از میان شکسته شده و صورت فرمانىبخط ثلث
بر این سنگ منقور است که از تاریخ آن معلوم مى شود که از فرامین شاه طهماسب بن شاه اسمعیل صفوى است و عین عبارت فرمان از قرار ذیل مىباشد.
(صورت این فرمان سنگ نوشتهاى است به ابعاد 90×33 سانتیمتر و به خط ثلث بسیار زیبا نگاشته شده است که قسمتى از این سنگ نوشته در این گزارش آمده است) «هواللَّه سبحانه الملک اللَّه. یا محمّد یا على. فرمان همایون شرف نفاذ یافت. آنکه درین وقت بر خاطر اشرف به انتظام (کذا) حال رعایا و عجزه الکاء طالقان از ابتداء ایت ئیل جهات مذکوره ذیل را که در الکاء مزبوره سابقاً ابواب جمع بوده و به تخفیف و تصدق رعایا و عجزه و سکنه متوطنه اینجا مقرر فرموده و ثواب آن را به ارواح مقدّس مطهّرات حضرات چهارده معصوم صلوات اللَّه علیهم اجمعین هدیه کردیم و ثواب این اهداء را به روح مقدّس امام مفترض الطاعت واجب العصمه موسى کاظم هدیه نمودیم و حکام و تیول داران و داروغگان و کلانتران و کدخدایان الکاء مذکور من بعد به علّت جهات مذکور یک دینار و یا یک من از احدى طلبى و توقّعى ننمایند و مزاحمت نرسانند. مستوفیان عظام ایران اعلى جهات مذکوره را در دفاتر دیوان اعلى محور و معدوم نموده من بعد داخل اوراق ننمایند و مضمون مزبور را حکماً بر سنگ نقش نمایند و از مضمون آیه شریفه و من بدله بعد ما سمعه فانما اثمه على الذین یبدلونه ان اللَّه سمیع علیم تجاوز ننمایند و خلاف کننده از مردودین درگاه الهى و مطرودان بارگاه شاهى مىباشند. درین باب غدغن داشته از جوانب و اطراف گله مراعى و مواشى خمس نساجى (کذا) نگیرند. رجب سنه تسع و ستین و تسعمائه اتمام یافت. بسعى ملک روحاللَّه جوستانى».
لوح سنگى یشمى رنگ دیگر در طرف یسار در یک مصراعى سابق الذکر بر دیوار نصب است و این کلمات در لوح مزبور مسطور مىباشد. «صاحب الزمان یا اللَّه وفات المرحوم المغفور المبرور امیر ملک بن سلطان محمود».
بمن رسانید (کذا) هاتف از غیب که رضوان جاى او تاریخ او شد 1078»
در حاشیه همین لوح صلوات بر چهارده معصوم مسطور است. در لوح سنگى دیگر که بر روى قبرى نصب بوده و حالا آن را از جاى خود نقل کرده در دم سکوى دالان صحن امامزاده قرار دادهاند، این کلمات منقور است: (هذا قبر مرحوم نظر شاه بن مظفر شاه و قد مات فى شهور سنه ثلاث و تسعین و تسعمائه).
از قرار تقریر خادم و متولى امامزاده این بقعه مبارکه را موقوفه بسیار است که به مصرف خود نمىرسد و از آن جمله است اراضى و مزارع صحراى، بابادشت و صحراى ناریان رود و صحراى مرجان و صحراى اشینان لمبران سه کوهه با جبال آن صحراى پشت امامزاده تا دم کوه. سکنه قریه تکیه تماماً اولاد و اخلاف خدّام و متولیان امامزاده مىباشند».
به اعتقاد اهالی، امامزاده هارون فرزند ششم امام موسی
کاظم بوده است که مدّتی در این منطقه سکونت داشته و سپس به شهادت رسیده است.
«سیّد جلیل القدر و بلند مرتبه حضرت امامزاده هارون در بیست و سوّم ماه رجب سال یکصد و شصت هجری قمری در شهر مدینه چشم به جهان گشودند. ایشان فرزند بلافصل امام موسی بن جعفر و ششمین فرزند از اولاد آن امام بزرگوار هستند.
آن حضرت مدّت 20 سال از عمر شریفشان را در مدینه سپری کردند. پس از هجرت مظلومانه امام همام، حضرت علی بن موسی الرضا از مدینه به سمت خراسان ایشان نیز همانند دیگر خاندان بنی هاشم به جهت اشاعه مذهب حقه تشیع، محیط نا امن مدینه را به قصد ایران ترک کردند. امامزاده هارون ابتدا به شیراز و از آنجا به اهواز و قم مهاجرت کردند.
در سال 184 هـ.ق عالم بزرگ قزوین، شیخ حسن معروف به ابومحمّد از طرف جمعی از شیعیان ساکن آن دیار، امامزاده هارون را به قزوین دعوت نمود. با تشریف فرمایی آن حضرت به قزوین عمال و ماموران پلید حکومت عبّاسی و کارگزاران مامون، قصد دستگیری و قتل ایشان را نمودند. این نقشه ای بود که از طرف مامون برای عموم سادات و امامزادگانی که به ایران مهاجرت کرده بودند، طرح ریزی شده بود. این امر موجب شد تا امامزاده هارون قزوین را ترک گفته، در قریه ای در شمال این شهر (طالقان) مخفی شوند. اما سرانجام آن حضرت در بیست و یکم ربیع الثانی سال 211 هـ.ق در سن پنجاه و یک سالگی به شهادت رسیدند.
آیت الله مرعشی نجفی در مشجرات سادات آورده اند: یکی از فرزندان امام موسی کاظم امامزاده هارون است که در اطراف قزوین، که فعللاً آن منطقه را به اسم طالقان میشناسند مدفون است. از ایشان فرزندی به نام احمد و از او دو فرزند به نام محمّد و موسی باقی مانده و از این دو بزرگوار ساداتی در عالم از جمله در ایران و عراق و مصر و ماوراء النهر و بخارا و بلاد هند، منتشر هستند».
علاوه بر جوستان طالقان، مزارات دیگری به هارون بن موسی در ایران منسوب است که مشهورترین آنان، هارونیه اصفهان، کاشان، تویسرکان، ساوه، شهریار و حلّه میباشد که شرح حال آنان در کتاب مزارات تویسرکان و دانشنامه جامع بقاع و اماکن متبرکه آمده است.
بناى ارزشمند امامزاده هارون به شماره 7056 و در تاریخ 12/11/1381 در فهرست آثار ملّى و تاریخی به ثبت رسیده است.