امامزاده محمد(ع)،قطب فرهنگی تفرش

 به گزارش بقاع خبر، امامزاده محمد تفرش از احفاد حضرت سید سجاد امام زین العابدین (ع) است. نسبش چنین است: محمد بن حسن بن حسین بن حسن افطس بن علی اصغر بن امام زین العابدین.

مشخصات بقعه:

از نوع کلاه‌خودی دو جداره است که سطح خارجی آن با کاشی معرق لاجوردی با نقوش اسلیمی و گل و بوته پوشیده شده و در ساق گنبد آن به خط کتیبه‌ای آیات قرآنی دیده می‌شود.

نمای داخل بقعه و گنبد زیرین در فضایی به مساحت تقریبی 80 متر مربع است که دیوار آن با نقاشی‌های بسیار زیبا در رنگ‌های مختلف تزیین شده است. وجود ترنج‌ها و گل‌بوته و پرندگان، فضایی روحانی به داخل بقعه بخشیده است. البته این طرح‌ها بر اثر گذشت زمان فرسایش پیدا کرده بود که به همان شکل اولیه دوباره بازسازی شده است.

در سمت شرق و غرب آن، دو غرفه به مساحت تقریبی 12 متر مربع وجود دارد که محل عبادت زائران است. دو پنجره زیبای گره‌چینی شده نیز نور داخل بقعه را تأمین می‌کند. بدنه دیوار بقعه از کاشی معرق لاجوردی و سفید شش ضلعی به ارتفاع 50/1 متر پوشانده شده و ضریح آن کتیبه‌ای قلمزنی شده با این عنوان دارد: «بسم الله الرحمن الرحیم. ضریح مطهر محمد ابن حسن ابن حسین ابن حسن افطس ابن علی اصغر ابن امام زین العابدین که توسط اداره اوقاف تفرش و همت هیئت امناء در سال 1370 در اصفهان اتمام یافت. عمل استاد مصطفی روزگاریان».

در پیشانی ضریح مرقد با خط شکسته نستعلیق قصیده معروف محتشم کاشانی (باز این چه شورش است…) تحریر شده است.

این مکان مقدس دارای بقعه، ایوان، آستانه، حجره و حیاط است. در سردر ورودی امامزاده محمد هنرهای مختلفی به‌کاررفته است. مقرنس‌کاری با گچ، نقاشی با تزیینات رنگ‌آمیزی شده، طاق جناقی که لچک‌های اطراف آن با کاشی گل و بوته و کمربندی از کاشی با رنگ کتیبه‌ای و آیات قرآنی تزیین گشته و بدنه دیوارها نیز با کاشی‌های شش ضلعی طرح صفوی پوشانده شده است.

این بنا دو آستانه در شمال و جنوب دارد که هر دو قرینه بوده و با مقرنس‌کاری و کاشی‌کاری تزیین شده و توسط دو درِ دو لنگه گره‌کاری شده، به بقعه و آستانه جنوبی به حیاط متصل می‌شود.

حیاط مستطیل‌شکل است و حجره‌ها در اطراف آن قرار دارد که با طاق آجری و دهانه جناقی به شکل قطاری و سلسله‌وار اطراف حیاط را پوشانده ‌است.

در حجره‌های شرقی سنگ قبرهای با ارزشی از قرن دوازدهم هجری وجود دارد که حجاری و خط زیبا دارد و نشان‌دهنده شخصیت علمی و فرهنگی صاحبان آنهاست. با توجه به نوشته‌های حک‌شده بر روی سنگ مزارهای تاریخی، به نظر می‌رسد تا اوایل قرن دوازدهم در این مکان اموات را دفن نمی‌کردند و به مرور زمان، فضای حیاط اطراف بقعه محل دفن اموات شده است.

اصل بنا مربوط به اواخر قرن هشتم هجری و دوره ایلخانی است که بعد از آن تعمیر و بازسازی شده است. صندوق چوبیِ منبت‌کاری شده مرقد شریف، شجره امامزاده و تاریخ ساخت 953 هجری را دارد.

این بقعه بار دیگر در زمان شاه عباس دوم صفوی توسط خواجه مؤمن تفرشی (ت 1170 هجری) تعمیر شده است.

در کتاب عصر جعفری آمده است:
حسن افطس پنج پسر داشته: عبدالله شهید، علی، عمر، حسین و حسین مکفوف. عبدالله شهید به دست هارون الرشید مقتول شده؛ و حسین مکفوف جد سادات هزاوه فراهان است که مرحوم میرزا ابوالقاسم قائم مقام از آنهاست؛ و علی الجرزی والد شاهزاده محمد است که در فم تفرش مدفون گردیده و قبه و صحن مجلل او را خواجه مؤمن (فوت 1170 هجری) برادر امین الدین (امینا) بن محمد حسین الحسینی در زمان شاه عباس دوم بنا نموده است.

امامزاده محمد(ع) جد مقام معظم رهبری

از این امامزاده به عنوان جد مقام معظم رهبری در تفرش یاد می شود و مقام معظم رهبری نیز در سال 79 در اجتماع پرشور مردم تفرش در خصوص این امامزاده گفت: «…..من حالا به زیارت امامزاده بزرگوار حضرت سلطان سید محمد مشرف شده بودم. ایشان در راس سلسله ی سادات حسینی هستند. حضرت سلطان محمد پدر سلطان سید احمد است که در هزاوه مدفونند و این بزرگوار فرزند با چهار واسطه، می رسد به امام سجاد (ع) که این مزار این بزرگوار مشهد حضرت سید محمد است ، ایشان به شهادت رسیده اند. اینجا کما اینکه مشهد میقان که الان در راه اراک زیارت کردیم  مشهد حضرت سلطان محمد عابد است، اینها همه شهادتگاه هستند.

سلسله ی سادات حسینی تا جناب سید قطب الدین یک سلسه ی مستمری است، بعد از قطب الدین، دو رشته می شوند. یک رشته، رشته سید ظهیر الدین و سید فخر الدین است معروف به میر فخرا که سلسله ی ماست . حضرت سید فخر الدین جز اجداد ماست که از اولاد قطب الدینند.

یک سلسله دیگر یک شعبه دیگر از اولاد سید قطب الدین، خانواده قائم مقام فراهانی هستند که از آنها هم بزرگانی بودند تا می رسند به میرزا عیسی و بعد میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی که آنها هم جز همین سلسله ی سادات حسینی هستند که از قطب الدین، سلسله ی ما سادات تفرشی منطقه تفرش و آشتیان و اینها ، از سلسله آنها جدا می شوند، اینها بیشتر مردم علم و دیانت بودند ، آنها بیشتر مرد سیاست بودند.

سید فخرالدین که معروف به میر فخرا است نوه ی سید فخر الدین  مرحوم سید محمد تقی است که پسر سید محمد تقی جوانی است بنام سید محمد از تفرش بلند می شود می رود به طرف آذربایجان، آنجا این سلسله می شود  سید محمد که از تفرش به خامنه رفته بودو در آنجا ساکن شده بود، آن سید تفرشی را شهر خامنه نگه می دارد و پدرمن نوه آن سید محمد است. از تبریز می روند مشهد. ما حالا از مشهد برگشتیم تفرش. در همه دوران جنگ تحمیلی و از آغاز نظام جمهوری اسلامی تا امروز از تفرش جز نیکی و نیکنامی و حسن عمل و حسن نظر مشاهده نکردیم.»

برنامه هایی در خصوص شناساندن این امامزاده شاخص در سالهای اخیر پیش بینی شده و برخی از آنها نیز اجرا شده است.

این امامزاده مرکز تجمع دسته های عزاداری در مناسبتهای مذهبی مانند عاشورا، 28 صفر، شهادت امام علی است. برخی از اعیاد نیز د رجواد این امامزاده برنامه هایی برگزار می شود اما به دلیل فضای کوچک داخل امامزاده و وجود فضای حیاط این امازاده برخی از مسئولین را بران داشت که تا با مسقف کردن حیاط آن مکانی برای اجرای برنامه ها ایجاد شود.

به دلیل تاریخی بودن بنا هر گونه اقدامی می بایست با هماهنگی و نظارت میراث فرهنگی انجام شود.

انتهای پیام/ح